Dynia może przydać Ci się nie tylko jako ozdoba na Halloween

Zbliża się czas Halloween, a z tym świętem nieodłącznie związana jest dynia. Dynia powinna służyć nam nie tylko jako ozdoba, ale również jako obowiązkowa część naszej diety. Dynia dostarcza nam bardzo dużej ilości karotenów, a więc prekursorów witaminy A oraz silnych przeciwutleniaczy. Chrupanie pestek dyni jest również doskonałą przekąską dostarczającą nam mnóstwa bardzo zdrowych kwasów tłuszczowych. To jednak tylko niektóre z właściwości dyni. Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się więcej ile zdrowia może przynieść Ci halloweenowa dynia!

Dzisiejsza dynia ma swoje korzenie w regionach Gwatemali i Meksyku. Warzywo to spożywane jest już od ponad 10 000 lat. Początkowo jednak dynia uprawiana była jedynie dla pozyskania pestek, gdyż sam miąższ był zbyt gorzki w smaku. Wraz z upływem czasu uprawa dyni rozprzestrzeniała się po Ameryce i powstawały nowe słodsze odmiany. Do Europy dynia zawitała dzięki wyprawom Krzysztofa Kolumba, kiedy to Portugalia i Hiszpania stały się głównymi miejscami uprawy tego warzywa. Natomiast dzisiaj największymi dostarczycielami dyni są Chiny, Japonia, Rumunia, Turcja, Włochy, Egipt i Argentyna.

Od wielu lat dynia jest zauważana przez dietetyków jako cenne źródło karotenoidów. Jednak dopiero niedawne badania naukowe pokazały, że dynia jest nie tylko dobrym źródłem, lecz jednym z najlepszych! W wielu raportach dynia znajduję się pierwszej trójce produktów dostarczających nam antyoksydantów takich jak α-karoten, β-karoten, luteina, zeaksantyna, β-kryptoksantyna. Badania te pochodzą z całego świata, od USA i Południowej Ameryki poprzez Afrykę do Indii i Azji. Karotenoidy nie są jednak jedynymi przeciwutleniaczami, którymi może poszczycić się dynia. Porcja dyni (około 200 g) zawiera aż jedną trzecią dziennego zapotrzebowania na witaminę C! Ponadto jest to również doskonałe źródło manganu (20% średniego zapotrzebowania dziennego).

Pestki dyni są znakomitą i zdrową przekąską. Dla lepszego smaku pestki dyni możemy uprażyć w piekarniku. Wystarczy, że pestki oddzielone od świeżej dyni rozsypiesz na blasze do pieczenia i umieścisz je w piekarniku na 15-20 minut. Pamiętaj, aby ustawić niską temperaturę (75^oC), dzięki czemu zdrowe kwasy tłuszczowe nie ulegną negatywnym zmianom chemicznym. Trzeba tutaj zauważyć, że kwas linolowy (wielonienasycony kwas tłuszczowy z grupy omega-6) wraz z kwasem oleinowym (dokładnie ten sam kwas tłuszczowy, który jest głównie znany z obecności w oliwie z oliwek) stanowi aż 75% tłuszczy zawartych w pestkach dyni.

Osoby będące na dietach nisko-węglowodanowych mogą mieć opory przed zajadaniem się dynią. Jednak niesłusznie! To prawda, że warzywo to zawiera dużą ilość skrobi, gdyż 90% kalorii dyni pochodzi z węglowodanów, a połowa tych węglowodanów jest skrobio-podobna. Jednak naukowcy podkreślają, że forma chemiczna skrobi pochodzącej z dyni znacznie się różni od skrobi zbóż czy ziemniaków. Węglowodany tego pomarańczowego warzywa znajdują się głównie w ścianach komórkowych i zawierają wyjątkowe duże ilości specyficznego łańcucha polisacharydowego zwanego homogalacturonanem. Najnowsze badania pokazują, że związek ten ma antyoksydacyjne i przeciw-zapalne właściwości, co więcej wspomaga regulację wytwarzania insuliny.

Przeciwzapalne właściwości dyni zawdzięczmy związkom zwanym kukurbitacynami. Kukurbitacyny to molekuły, które możemy znaleźć między innymi w warzywach kapustnych, grzybach oraz w niektórych owocach morza. Substancja ta może być bardzo gorzka w smaku, dlatego też uważana jest za rodzaj systemu obronnego roślin przed zjedzeniem przez zwierzęta. Wiele form kukurbitacyn to również związki toksyczne dla zwierząt. Natomiast ta występująca w dyni wykazuje właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne. Pamiętajmy również, że kwasy tłuszczowe omega-3 także chronią nas przed zapaleniami. Jedna porcja dyni zapewnia aż 340 mg kwasu α-linolowego. Dla porównania zawartość kwasu α-linolowego w dyni to jedna trzecia ilości jaką zapewniają nam orzechy włoskie, będące najlepszym źródłem tego związku. Trzeba jednak zauważyć, że dynia jest dużo mniej kaloryczna od orzechów. Tylko 15% kalorii dyni pochodzi z tłuszczy, podczas gdy w orzechach aż 90%. Warzywo to jest więc doskonałym nisko-kalorycznym produktem dostarczającym nam wiele zdrowia pochodzącego z kwasów tłuszczowych.

Właściwości dyni wspomagające poprawę zdrowia osób chorych na cukrzycę zawdzięczany nie tylko wcześniej omówionym związkom polisacharydowym, ale również wysokiej zawartości witamin z grupy B. Dynia posiada niespotykane zestawienie witamy B1, B3, B6, kwasu pantotenowego oraz foliowego. Mikroelementy te mają duży udział w regulacji stężenia glukozy we krwi.  Jednak najważniejszym dla cukrzyków związkiem zawartym w dyni jest d-chiro-inositol. Jest to substancja pełniąca rolę w procesie uwalniania insuliny z trzustki. Badania naukowe pokazują, że d-chiro-inositol efektywnie zwiększa wrażliwość insulinową oraz poprawia gospodarkę glukozy w organizmie.

Poprzez wysoką dawkę związków antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych dynia znalazła się w kręgu zainteresowania naukowców zajmujących się nowotworami. Dotychczas zależności z rakiem prostaty zostały najbardziej zbadane, w dalszej kolejności sprawdzano nowotwory jelita grubego, raka piersi oraz płuc. Wyniki badań wyglądają bardzo obiecująco, jednak większość z nich została uzyskana dzięki zastosowaniu ekstraktów z dyni. Musimy więc poczekać na badania naukowe uwzględniające naturalne porcje dyni jakie spożywamy na co dzień.

Kolejną dziedziną, która jest również obecnie zgłębiana przez naukowców to prewencja chorób serca i układu krążenia. Przeciwzapalne i antyoksydacyjne właściwości dają wskazówki, że dynia może się okazać się bardzo ważnym składnikiem diet osób z zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób serca. Dotychczasowe badania zidentyfikowały już dodatkowe substancje zawarte w dyni, które hamują powstawanie cholesterolu w komórkach poprzez blokowanie enzymu wątrobowego zwanego reduktazą HMG-CoA. Substancje o takich właściwościach w połączeniu z antyoksydantami i działaniem przeciwzapalnym dają dużą nadzieję na pozytywny wpływ dyni na choroby serca.