Niestabilność stawu ramiennego jest często diagnozowanym schorzeniem układu ruchu. Nieleczona może prowadzić do poważnych zaburzeń w mechanice barku oraz innych konsekwencji zdrowotnych pozornie niezwiązanych z obręczą barkową. Więcej dowiesz się z artykułu.
Czym jest niestabilność barku?
Przez niestabilność barku rozumie się niezdolność do utrzymania głowy kości ramiennej w panewce stawu podczas ruchu. W normalnych warunkach wzajemny balans struktur leżących w obrębie stawu ramiennego dba o jakość wykonywanego ruchu. W każdym momencie ruchu następuje aktywacja i przekazywanie napięcia odpowiednich dla danej fazy grupy mięśni i więzadeł, co dzieje się w ułamkach sekund i zapewnia pełny zakres ruchu, jego płynność i bezbolesność. Problem następuje wtedy, gdy któraś ze struktur funkcjonuje nieprawidłowo przez długi czas lub zostaje uszkodzona. Dochodzi wtedy do zaburzenia skomplikowanego mechanizmu ruchu w stawie, a niestabilność może być jedną z konsekwencji takiego stanu.
Zmiany anatomiczne przyczyną niestabilności stawu ramiennego
Przyczyna niestabilności barku może leżeć w mechanizmach przewlekłych lub ostrych urazach. Niestabilność funkcjonalna występuje na skutek przewlekłego, nieprawidłowego napięcia w obrębie stawu ramiennego, które może być spowodowane:
- nieprawidłową postawą ciała (np. pogłębioną kifozą piersiową i protrakcją głowy i ramion),
- wiotkością mięśni obręczy barkowej,
- hipermobilnością stawów (wrodzoną lub nabytą, np. przez uprawianie gimnastyki artystycznej czy pływania),
- regularnym przeciążaniem i mikrourazami w obrębie stawu (np. na skutek pracy fizycznej, pracy wykonywanej ponad głową czy sportem wyczynowym).
Najczęściej do powstania pourazowej niestabilności barku dochodzi na skutek:
- Zwichnięcia stawu ramiennego
- Uszkodzenia obrąbka stawowego (np. uszkodzenie Bankarta)
- Uszkodzenia kości ramiennej (np. uszkodzenie Hilla-Sachsa)
Stabilizacja statyczna ramienia opiera się o struktury więzadłowe, kostne oraz chrzęstne. Zalicza się do nich torebkę stawową wzmocnioną przez więzadło kruczo-ramienne oraz więzadła obrąbkowo ramienne (górne, środkowe, dolne). Bardzo istotną rolę odgrywa również obrąbek stawowy oraz podciśnienie panujące w samym stawie. Zaburzenie jednej lub kilku z wyżej wymienionych struktur może skutkować niestabilnością i postępować z biegiem czasu.
Zaburzenia w stabilności głowy kości ramiennej względem łopatki może objawiać się mniej lub bardziej wyraźnie – w zależności od zaawansowania urazu. Pomimo charakterystycznych symptomów, często trudno jest szybko i prawidłowo zdiagnozować schorzenie stawu ramiennego. Ze względu na bardzo wiele patologii, które mogą powodować zaburzenia w tym regionie diagnostyka może być nie lada wyzwaniem.
Niestabilność barku objawia się głównie:
- bólem rozlanym w obrębie całego barku,
- słyszalnym „klikaniem”, „przeskakiwaniem” w stawie,
- problemami z uniesieniem ramienia ponad głowę, płynnym odwiedzeniem,
- przy sportach rzutowych – intensywnym bólem podczas aktywności fizycznej.
W zależności od przebiegu schorzenia może dojść także do objawów zespołu uwięźnięcia mięśnia nadgrzebieniowego, – co za tym idzie ruchomość ramienia, zwłaszcza jego odwiedzenia będzie ograniczona. Często jednak niestabilność jest związana z hipermobilnością stawu, której może towarzyszyć uszkodzenie obrąbka stawowego i wiotkość torebki stawowej przy jednoczesnej dużej sile mięśni obręczy barkowej (np. u pływaków). Z tych względów schorzenie bywa nieco zaskakujące w swoim przebiegu i dwoje pacjentów z podobnym problemem, może znacznie różnić się manifestacją kliniczną problemu.
Niestabilność stawu ramiennego – diagnostyka i leczenie
Diagnostyka problemu powinna opierać się o badania obrazowe oraz testy funkcjonalne, mające za zadanie ocenić stan tkanek oraz stopień ich uszkodzenia, jeśli takie występuje. Podstawowe informacje dostarczy badanie RTG oraz USG, dzięki którym skutecznie można ocenić pozycję kości ramiennej względem łopatki oraz obojczyka a także stan tkanek miękkich otaczających staw. Do testów funkcjonalnych przydatnych w niestabilności stawu należą testy prowokacyjne (np. Jerk Test), które są łatwe i szybkie w wykonaniu.
Leczenie opiera się głównie o metody zachowawcze. W przypadku wyraźnych uszkodzeń w obrębie obręczy barkowej – niezbędna jest interwencja chirurgiczna. Do niestabilności funkcjonalnej dochodzi jednak częściej, dlatego duży sens mają tutaj różne metody rehabilitacji. Zaliczamy do nich:
- Terapię manualną:
- Techniki rozluźniania tkanek miękkich (terapię powięziową, narzędziową, rozluźnianie pozycyjne)
- Suche igłowanie
- Mobilizacje i manipulacje stawu (w przypadku ograniczenia zakresu ruchomości)
- Kinezyterapię:
- Ćwiczenia wzmacniające obręcz barkową i rotatory stawu ramiennego
- Ćwiczenia propriocepcji (np. metodą PNF) o Automobilizacje
- Fizykoterapię (pomocna w regeneracji stawu bywa terapia laserem wysokoenergetycznym lub Tecar)
Pomocnym środkiem leczniczym jest także kinesiotaping, który usprawnia czucie głębokie stawu oraz pomaga w nabyciu prawidłowych wzorców ruchowych.
Leczenie niestabilności stawu ramiennego jest procesem długotrwałym, wymaga cierpliwości i zaangażowania terapeuty i pacjenta. Przy dobrze dobranych metodach fizjoterapii lub leczenia chirurgicznego skuteczność jest bardzo wysoka. Należy pamiętać, że nieleczona niestabilność stawu ramiennego może prowadzić do nawykowego zwichnięcia barku, którego terapia jest dużo większym wyzwaniem. Jeśli masz taki problem najlepiej jest skonsultować go ze specjalistą.
