I co z tymi jajkami? Zdrowe czy nie?

Na słowo Wielkanoc wszystkim pojawiają się przed oczami różnokolorowe skorupki jaj oraz jajka w przeróżnych postaciach kulinarnych. Jajka są bardzo ważnym elementem naszego świątecznego stołu. Pojawia się jednak pytanie czy i jak jajka wpływają na poziom cholesterolu we krwi, a co za tym idzie ryzyko wystąpienia chorób serca. Nadszedł czas stanąć twarzą w twarz z mitami i jednoznacznie określić czy i ile możemy jeść jajek chcąc dbać o własne zdrowie. W związku z tym, że temat nadal jest kontrowersyjny, troszkę się rozpisałam.

Naukowe wzmianki w tym temacie pojawiły się już wiele lat temu. Przykładem może być badanie z 1957, z którego dowiadujemy się o istnieniu pozytywnej relacji pomiędzy poziomem cholesterolu we krwi a chorobami układu krążenia. Z tej publikacji wynika, że osoby z cholesterolem na poziomie większym niż 144 mg/dl mają ponad czterokrotnie większe ryzyko chorób układu krążenia w porównaniu z osobami, które mają mniej niż 90 mg/dl. Możemy również znaleźć badanie z 1981, dzięki któremu zyskujemy wiedzę na temat HDL i LDL, czyli dobrego i złego cholesterolu. Patrząc na HDL czytamy, że im mniejszy poziom tego cholesterolu tym większe prawdopodobieństwo chorób serca. Nasuwa się więc jednoznaczny wniosek poziom cholesterol w naszej krwi jest bardzo ważny i znacząco wpływa na nasze zdrowie układu krwionośnego. Na tej podstawie w 1993 roku powstały zalecenia American Heart Association, aby ograniczyć spożycie cholesterolu do 300 mg dziennie. Jedno jajko zawiera około 210 mg cholesterol. Ups…. Troszkę dużo….

Trzeba jednak przyznać, że jajka są niedrogie i stanowią cenne źródło białka, minerałów i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Składniki te mają potencjał obniżania ryzyka powstania chorób układu krążenia. Dlatego też niektóre organizacje zaproponowały, że dla zdrowych osób ograniczenie  spożycia jajek nie jest tak ważne. W zaleceniach żywieniowych krajów takich jak Nepal, Tajlandia i RPA znajdziemy jajka jako element codziennej diety.

Naukowcy postanowili jednak zmierzyć się z problemem i przeanalizować wyniki najnowszych doniesień naukowych na temat spożycia jajek. Przeprowadzono dużą analizę zbierającą wyniki z najlepszych jakościowo prób badawczych z ostatnich lat. Pod lupę zostało wziętych ponad 260 tysięcy osób z chorobą wieńcową oraz ponad 210 tysięcy pacjentów po udarze mózgu. Ta ogromna analiza pokazała nam brak liniowej zależności pomiędzy ilością spożywanych jajek a wystąpieniem choroby wieńcowej lub udaru mózgu pośród zdrowych osób. Dodanie jednego więcej jajka do naszej diety nie prowadzi do zwiększonego ryzyka, tak jak nie występują żadne różnice w prawdopodobieństwie rozwoju chorób układu krążenia pomiędzy grupami osób jedzących najmniej oraz najwięcej jaj. Przeprowadzono wiele analiz wyodrębniając dodatkowo między innymi śmiertelne udary mózgu  czy też udary rodzaju niedokrwiennego. W tych przypadkach wnikliwe badanie również potwierdziły brak zależności. Zidentyfikowano jednak jeden rodzaj udaru, gdzie ilość spożywanych jajek ma znaczenie. Osoby z grupy jedzącej najwięcej jajek miały mniejsze prawdopodobieństwo udaru krwotocznego. U zdrowych osób jajko okazały się więc pełnić rolę ochronną przed krwotocznym udarem mózgu!

Jednak nie wszyscy mogą sobie pozwolić na swobodę w kwestii spożywanych jaj. Osoby z cukrzycą powinny zwrócić uwagę na ilość jajek w swojej diecie. Pacjenci z cukrzycą w grupie jedzącej najwięcej jajek mieli półtora razy wyższe ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej w porównaniu z cukrzykami jedzącymi najmniej jajek. Pacjenci z cukrzycą typu drugiego powinni więc ograniczyć jajka, aby uniknąć zawału serca. Co ciekawe rozpatrując udar mózgu nie znaleziono podobnej zależności. Spożycie jajek nie wpływa na prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu.

Na potwierdzenie powyższych obserwacji zidentyfikowano również mechanizm tłumaczący efekt jajek na nasz organizm. Jajka pomimo wysokiej zawartości cholesterolu mają swoje dobre strony i pozytywnie wpływają na nasze zdrowie. Badanie z 2013 roku pokazało, że osoby jedzące 3 jajka dziennie powodują poprawę profilu lipidowego krwi, a dokładniej zwiększenie poziomu HDL (dobry cholesterol), poprawę pośród molekuł LDL (zły cholesterol) oraz redukcję ilości VLDL (najgorszy cholesterol). Zauważono również zwiększoną aktywność enzymów odpowiedzialnych za transport cholesterolu do wątroby, w której cholesterol jest metabolizowany i usuwany z organizmu. Nie bez znaczenia jest również wysoka zawartość witaminy D w jajkach. Wyższe spożycie witaminy D w diecie na pozytywny wpływ na zmniejszenie okołonarządowej tkanki tłuszczowej. Wysokie otłuszczenie organów jest jedną z głównych czynników powstania problemów z układem krążenia.

Podsumowując, w te Święta Wielkanocne zajadając jajka ze smakiem nie musimy się bać o nasze serce oraz naczynia krwionośne. Wszystko oczywiście z umiarem. Nie możemy dopuścić do tego, aby kaloryczność naszego świątecznego posiłku wykroczyła poza wszelkie normy! Przyzwolenie na jajka nie dotyczy niestety pacjentów cierpiących na cukrzycę typu drugiego. Osłabiona wrażliwość insulinowa powoduje zaburzony metabolizm cholesterolu. Jajka stanowią więc zagrożenie powstania chorób wieńcowych pośród osób z cukrzycą. Natomiast zdrowym czytelnikom tego artykułu życzę Wesołych Świąt Wielkanocnych i Smacznego Jajka!